|
İdeal Şoför
İdeal bir şoför, toplumsal etkilenmelerin davranış biçimleri ve güvenlik üzerindeki önemini kabul etmeli. Sonuçta kendinin ve başkalarının güvenliğini sağlama sorumluluğunun yalnız kendine ait olduğunu unutmamalıdır.
İdeal bir şoför, sınırlarını bilen ve güvenlik söz konusu olunca kişisel çıkarlarını bir kenara koyabilen, örneğin saldırgan bir sürücüye saldırganlıkla cevap vermeyen, kararlarını dikkatli alan, trafik koşullarını göz önünde bulunduran ve tahmin edilmeyecek davranışlarda bulunmaktan kaçınan, olumlu davranış özelliklerine sahiptir.
Öğrenim
Öğrenim sürecini, sürüş eğitimi hızlandırır ve başka türlü edinemeyeceğiniz bilgileri edinmeyi sağlar.
Olaylara bakışınızı geliştirerek farklı trafik çevrelerinde potansiyel tehlikeli durumları algılamaya olanak tanır eğitim ve bu gibi durumların daha rahatça farkına varacak beceri kazanılır. Ancak kendi öğreniminizi geliştirmede etkin bir rol oynamanız gerekir.
Her insan farklı biçimlerde öğrenir. Hangi yöntemin sizin için daha uygun olduğuna karar vermeniz gerekir. Verimli bir öğrenim süreci için eğitim ve pratik arasındaki dengeyi bulmak gerekir.
Eğitim dikkatinizi yapacaklarınıza yöneltir ve nasıl yapacağınızı bilmenizi sağlar. Ancak bu becerileri kazanmanın ve otomatik hale getirerek ihtiyacınız olduğunda el altında olmalarını sağlamanın tek yolu uygulama ve alıştırma yapmaktır.
İdeal Şoförlüğün Koşulları
İdeal şoförlerin eylemlerinde sakin bir verimlilik söz konusudur. Nedeni şunlardır;
- Doğru gözlem
- İyi derecede konsantre olabilme yeteneği
- Aracın hızını ve yönünü doğru duruma göre ayarlamak
- Yol ve trafik koşullarındaki risklerin farkında olmak
- Riskleri en aza indirecek biçimde davranmak
- Hem kendi sınırlarının hem de aracın ve yolun sınırlarının farkında olmak
- Aracı beceriyle kontrol etmek
- Yol güvenliğine katkıda bulunacak davranışlar
İdeal ve güvenli bir şoför olup olmamanız yalnızca tepkilerinizin hızına bağlı değildir. Trafik ve yolda meydana gelebilecek durumları tanımlayabilmek ve tepki gösterebilmek gerekir.
Gürültü veya ışık gibi basit uyarana çabuk tepki vermek kaza riskini azaltmaz. .Genç ve deneyimsiz sürücüler basit uyaranlara çok çabuk tepki verebilirken, trafikte meydana gelen durumlara tepki vermekte yavaş kalırlar.
İyi Bir Gözlem Becerisi
Gözlem; koşullar hakkında olabildiğince fazla bilgi edinebilmek için görme, koku alma ve işitme duyularını kullanma anlamına gelir. İyi gözlemde bulunabilmek iyi bir şoför olmanın temelidir ve yaşamla ölüm arasındaki çizgiyi belirleyebilir.
Bir şeyin orada olduğunu bilmeyen,bir tepki gösteremez. Dikkatli gözlem sürücüye düşünme ve tepki gösterme için ekstra zaman sağlayarak araç sürüşü üzerindeki denetimi arttırır.
Bazen öylesine giderken, aklınızın sürüşten başka yerde olduğunu fark ettiğiniz zamanlar olmuştur. Yetişmeye çalıştığınız olayı, işi ya da başka bir şeyi düşünüyor olabilirsiniz. Yalnızca bu bile son derece savunmasız olduğunuz anlamına gelir.
Aniden ortaya çıkabilecek bir aciliyet ile başa çıkamazsınız ve başka sürücülerin kurbanı olabilir, öbür sürücülerin neler yaptığının farkında olmadığınız için de kendinizi tehlike içinde bulabilirsiniz.
Aklınızın her zaman sürüşte olması gerekir. Hem bilgi alma, kullanma ve aktarma becerileriniz hem de uygulama başarınız gözlem ve planlama yeteneklerinize bağlıdır.
Sezgi, Ön Görüş
Tehlikeye tepki verebilmek için ne kadar zaman varsa, onu güvenle savuşturma sansı da o kadar artar. Tehlikeyi sezmek ise artı zaman kazandırır. Bu sezme yeteneği eğitim, deneyim ve deneyim kazanmak için harcanan çabayla orantılıdır.
Sürüşte sürekli yorum yapmak bu yeteneği geliştirmenin en etkili tekniğidir. Sürüşte kendiniz hakkında yorum yapın, gördüklerinizi ve yapmayı planladıklarınızı kendinize söyleyin.
Gördüğünüzle başlayıp, sürüş deneyiminizi kullanarak durumun nasıl gelişebileceğini tahmin edin. Örneğin ön görüş sık sık diğer araçlar ve yol konumu nedeniyle engellenir ama deneyim size görülmeyenler hakkında tahmin imkânı verir.
Yola bakarak olası gelişmeler hakkında ipuçları bulabilirsiniz. Olabilecekleri sezmek, gözlemden gelen tüm bilgiyi damıtmaktır. Örneğin yola bir top çıkarsa, arkasından bir de çocuk çıkma ihtimali yüksektir.
Diğer Şoförlerin yapabileceklerini sezmek hem kendinizin hem onların güvenliği açısından çok önemlidir. Diğer sürücülerin sizi gördüğünü ya da hep gerektiği gibi davranacaklarını varsaymak yanlıştır.
Birinin yoldaki davranışlarını izlemek nasıl bir sürücü olduğu hakkında bilgi verir ama en bilinçli sürücü bile hata yapabilir. Başka sürücülerin ellerini gözlerini ve başını izlemek niyetleri hakkında fikir verir.
Yinede başkalarının hatalarına karşı güvenlik payı olarak kendinize hep yeterli zaman ve yer tanımalısınız. Çünkü bir kaza sonrası haklı olmak çok küçük bir tesellidir.
Konsantrasyon
Konsantrasyon ve tetikte olmak sürüş becerilerinin ana zihinsel özelliklerindendir. Çevre hakkındaki veri değerlendirme kapasitemiz sınırlıdır. Bunu yapabilmek için çevrede olup bitenlerden bazılarına daha fazla dikkat etmek gerekir. Bu sürüş açısından önemlidir.
Çünkü dikkat çevrenin hangi bölümüne odaklanmışsa o alanda meydana gelen olaylara daha hızlı tepki verilir. Bunu görmenin yollarından biri, görüş alanının bir resim olduğunu düşünmektir. Tüm resmi görebilirsiniz ama bir kerede yalnızca bir parçasına dikkat edebilirsiniz.
Tarama
Çevrede meydana gelen olaylara bakarak çevreyi tarayan sürücünün, dikkatini tek bir noktada toplayan sürücüden daha az kaza riski vardır. Bu beceriyi geliştirmede pek çok yol izlenebilir;
- Gözlerle aynalar dâhil tüm yönleri taramak,
- Her yönden gelen her biçim ve boyuttaki tehlikeye açık olmak.
- Farklı sürüş durumlarındaki farklı tehlike olasılıklarına karşı duyarlılığı geliştirmek.
Bu öğrenmeye, deneyime ve duyarlığı geliştirmeye olan kararlılığa bağlıdır.
Bakmak, Görmek
Gördüğümüz büyük ölçüde neyi görmek istediğimize bağlıdır. Tam da baktığımız yönden gelen bir bisikleti son anda savuşturduğumuz mutlaka olmuştur. Bu tür hatalara çok rastlanır. Çünkü tüm sürücüler genellikle arabalara ya da kamyonlara bakar ama bisiklet motosiklet gibi daha küçük şeyleri gözden kaçırırlar.
Dikkatimizi topladığımız zaman, sadece bir sahnenin özel bir yerine bakmayız, o sahnedeki özel nesnelere de bakarız. Görmeyi umduğumuz nesneleri ayırt etmemiz daha kolaydır ve onlara daha çabuk tepki veririz.
Görmeyi ummadığımız şeyleri çoğunlukla görmeyiz. Bunun bir araç sürücüsü olarak güvenliğimiz üzerinde büyük etkisi vardır.
Dikkatli Olmak
Dikkatli olmak işleyebileceğimiz bilgi miktarını belirler. Bilgiyi zihinsel enerji sayesinde işlersiniz. Bunun tersi dikkatsizlik ya da yorgunluk halidir.
Dikkatli olmak pek çok etkene bağlıdır. Dikkat araç sürmek gibi rutin bir iş yaparken, harcanan zamanla ters orantılı olarak giderek azalır. Ayrıca dikkatli olmak bir dereceye kadar kişilikle ilintilidir.
Dışa dönük insanlar(dış uyarıcılara daha fazla gereksinim duyanlar) içe dönüklere oranla (yüksek seviyede uyarılardan kaçanlar) yorgunluğa karşı daha duyarlıdır.
İyi araç sürmek için tetikte olmak gerekir. Tehlike önceden görülebilmeli, tanımlanabilmeli ve bertaraf edilebilmelidir. Ancak sürüş işleminin büyük bir bölümü rutindir. Fazla yetenek gerektirmez ve kaza riski azdır.
Dışarıdan gelen uyarıların düşük olduğu hallerde dikkat kolayca dağılır. Bu yüzden dikkati dağıtmamak için bazı adımlar atmak gerekir. Kalabalık kent trafiğinde dışarıdan gelen uyarılar yeterlidir, ama uzun otoyol yolculuklarında ya da kırsal alanlarda başka uyarıcılara ihtiyaç vardır.
Dikkat Ve Kaygı
Dikkatli olmak kaygı seviyesine bağlıdır ve her iş için en uygun bir kaygı seviyesi bulunur. Risklerin neler olduğunu bilerek az miktarda kaygı duymak tetikte ve tepki vermeye hazır olmayı sağlar.
Hiç kaygı duymamak yanıt verme yetimizi körelterek yeterince hızlı tepki vermemeye yol açar. Çok fazla kaygı da gelen bilgiyi gerektiği gibi işleyip gerek biçimde yanıtlamamaya neden olur.
Dikkatli olmak için şunlar yapılabilir;
- Bilinçli olarak çevredeki risk seviyesini değerlendirmek.
- Değerlendirmeyi sürekli olarak yenilemek.
- Trafik durumu hakkında kendinle konuşmak.
Bu şekilde etken olarak risklerin farkında olabilirseniz kaygınızı en uygun düzeyde tutabilirsiniz. Böylece tehlikeleri ihmal etme olasılığı azalır.
Her zaman önünüzdeki durumu değerlendirin ve koşullarda değişme olup olmadığını görmek için yanlara bakın. Konumu değiştirmeden önce önde, yanlarda ve arkada ne olduğunu görmek gerekir. Bu anlarda aslolan aynalara yani geriye bakmaktır.
|
